— Ҳамонки комиссар Бартошек ҳақида гап очилган экан, — деди пан Кратохвил, — унинг бошидан кечган, аммо матбуотда унча ёритилмаган бир воқеа эсимга тушиб кетди; мен чақалоқ воқеасини айтмоқчиман. Хуллас, воқеа бундай бўлган эди. Бир куни полиция маҳкамасига, комиссар Бартошекнинг олдига бир жувон зор қақшаб йиғлаганча кириб келди. Бу аёл давлат амлоклари бошқармасида маслаҳатчи бўлиб ишловчи пан Ланданинг хотини эди. Жувоннинг кўзлари жиққа ёш, энтикиб-энтикиб нафас оларди. Кўп йиғлаганидан қовоқлари шишиб кетган, яноқларида хол-хол доғлар пайдо бўлган эди. Бартошекнинг аёлга раҳми келади ва бу қари бўйдоқ полиция амалдорига хос усулда баҳолиқудрат унга тасалли бера бошлайди:
— Қўйинг, бўлди, нима, эрингиз каллангизни олармиди, азбаройи худо? Ҳали ухлаб турсин, апоқ-чапоқ бўлиб кетасизлар: мабодо яна ғалва кўтарадиган бўлса, ёнингизга пан Гохманни қўшиб юбораман, бир зумда эрингизнинг эсини киритиб қўяди. Энди, ўзингиз ҳам, тасаддуқ, эрингизнинг рашкини келтирадиган иш қилманг-да!

Ҳатто муҳтожларга ёрдам кўрсатиш жамиятидан нафақа олиб келган олижаноб хоним ҳам болани нега бунчалик кўпайтираётганимизни сўради. Ўша куни хотинимнинг кайфияти ёмон эди. «Пулимиз бўлганида кечқурунлари кинога борардик, бўлмагандан кейин нима қиламиз, тўғри тўшакка йўл оламиз, ана шундай қилиб бола туғилаверади-да», дея бор ҳақиқатни айтди-қўйди. Бундай шартакиликдан ранжиган хоним узр сўраб қайтиб кетди. Хотинимга тўғри сўз ҳам ўз ўрнида эътиборли эканини, бировга зарда қилишдан олдин ким билан гаплашаётганини ҳисобга олиш зарурлигини айтиб бироз койиган бўлдим.
Турмуш ташвишларидан йироқ, ёш ва буйдоқ юрган кезларимда Рим ҳаётига оид газетларни кўп ўқирдим. Бу рўзномаларда инсонларнинг ҳаётида юз берган жамики бахтсиз ҳодисалар: ўғирлик, қотиллик, ўз жонига қасд қилиш, майда безориликлар... тўғрисида ёзишарди. Ўша кезларда бундай кўргуликлар бир кун менинг ҳам бошимга тушади, деб сира ўйламаган эдим.