Кунлардан бирида боғбон ибодатхона олдига келиб, унинг эшигини тақиллата бошлади. Кўп ўтмай, эшик очилиб, бўсағада тақводор эркак кўринди. Боғбон унга салом бериб, қўлидаги бир бош узумни узатиб, деди:
— Биродар, мана бу узумзоримдан сизга бир туҳфа. Сизга атаб олиб келдим. Қўлимни қайтарманг.
-Раҳмат,-деди художўй эркак,-Буни зудлик билан устозимга элтиб бераман. У, албатта, хурсанд бўлади.
-Йўқ, Мен бу мевани сиз учун олиб келдим,-эътироз билдирди боғбон.

У ниҳоят орадан шунча йил ўтиб қалбига яна бостириб кириб келди…
Хонасида мук тушиб, бошини қоғоздан узмай ишлаб ўтирган Орзиқул эшиги оҳиста тақиллаб, секин очилганини, ундан тим қора сочли чеҳра қараб турганини ҳам пайқамади. Ўқиётганидан кўзини узмади. Келмиш қорасоч узун-узун бармоғи билан эшикни яна мулойимгина чертди. Шундагина бошини кўтариб, бир зум анграйиб қолди… ва ўрнидан туриб кетди.
– Ие, Умида?! – деди овози титраб.
Келмиш қорасоч чеҳраси ёришиб, минг бир жилва билан ичкарига қадам босди.

...-Келдингизми?- қўнғироқ овози бутун танамга роҳат бағишларди.
-Ҳаа...
Ўтирган жойида мамнун бош ирғарди.
-Ишқилиб кетмайдиган бўлибми? - дерди ўрилган сочларининг учини ўйнаганча ерга қараб.
-Ҳар йўлнинг бориши ва қайтиши бўлади, аммо ўзим шу ерда абадийга қолишни хоҳлардим...
У аразлагандек тикиларди.
-Сизни қўйиб юбориш осонмас... 
Мана шундай “дув” этиб қизаришини жуда яхши кўраман-да!.. 

Биз турадиган қизлар ётоқхонасига йигит зотини яқин йўлатишмайди. Мабодо, бирор қизни чақириш керак бўлса, шу ерда турадиганлардан бирига хона рақами ва чақирилувчининг исми айтилса бас. Юқорига кўтарилган талаба чақирувчининг эшигини қоқиб ўтирмайди, даҳлиздан чақириб қўя қолади.
Ҳар қалай бизнинг ётоқхонада азалдан қоида шу. Фақат баъзи-баъзида бу қоида бузилиб туради. Агар пастдан кимнидир чақириб қолишса, ётоқхонанинг ҳар бешала қаватига бу овоз эшитилиши табиий.
Ётоқхонанинг ҳаёти жуда ғалати эди. Ҳар кечқурун кимнидир, нимагадир пастга чақиришса, ҳаммамизнинг юрагимиз дукиллаб турарди. Пастга чақирилган, ҳовлида бир-бирининг пинжига кириб пичирлашиб турганларга ҳасад билан қарардик. Уларнинг исмларини билмасак-да, юзлари бизга яхши таниш эди. Кимни, қачон, қайси хонадан чақиришларигача билардик. Фалончи қачон қарама ётоқхонанинг тагида куймаланиб юради. Пистончини эса, биров йўқлаб келмайди.

Уммон мовий қум саҳросига ўхшарди. Ҳарбий хизматни ўтаб бўлган Сарбон уйига қайтаётганди. Чодирли ҳарбий машина аскарларни темир йўл вокзалигача келтириб қўйди. Ёш командир аскарларнинг йўл чипталарини текшириб кўргач, «Энди озодсиз, истаган ерингизга кетишингиз мумкин», қабилида уларга қўл силкиди. Барча ўз поездини изларди. Бокугача поезд бормасди. Шу сабаб Сарбон аввал шимол шаҳарларидан бирига бориб, кейин самолётда уйига учмоқчи эди. Унинг поезди ярим тунда йўлга чиқаркан.
Беш-олти соат вақти бор. Аслида бу бегона, совуқ шаҳарда беш соат у ёқда турсин, беш дақиқа ҳам қолишни истамасди. Аскар дўстлари бир-бирлари билан хайрлашдилар. Уларнинг кўпчилиги яқин атрофдаги шаҳар-қишлоқларда яшовчи руслар эди. Сарбон охирги қуролдош биродари билан хайрлашиб, чамадонини вокзалнинг юкхонасига топширди. Сўнгра қор уюмларини бир-бир босиб, уммон сари юрди.

Ўша куни Ҳалима шифохонадаги узун курсиларда дугоналари билан қалдирғочлардай тизилишиб ўтиришганди. Мурод бир тўда йигитлар билан аллақаёқдан келаверди. Ҳаммасининг думоғи чоғ.

Осмон узилиб ерга тушмади. Ер чаппа айланмади. Бўрон кўтарилмади. Оламни ларзага солиб, момоқалдироқ қарсилламади. Чақмоқ чақмади. Жала қуймади. Фақат Ҳалима – миқтигина, чайир, кўзлари шўхчан, қорачадан келган, истараси иссиқ қиз ўтирган жойида – доим китобларда ёзилганидек – қотиб қолганди. Гўё елкасида бир ботмон тош. Ҳайрат тўла қоп-қора қорачиқлари кенгайиб кетгандай.
— Ана, сенинг йигитинг! – деди қизлардан бири.

Қизлар кулиб юборишди, чунки Мурод Ҳалиманинг ҳеч қанақа «йигити» эмас, уч ярим ойдан бери шифохонада баравар ётишса-да, ҳали бирон марта юзма-юз дуч келишмаганди.

Ўйларим яна ўйлар ичида, 
Яна сенга қиламан риҳлат. 
Кел, 
истаган пайтинг келавер, 
Бутун умрим — сен учун муҳлат!

Мен барвақт уйғонаман. Ҳали тонг отмаган. Кўзимни очмасдан, яна уйқунинг теран тубига ғарқ бўлгим келади, аммо уриниш беҳуда. Худди қандайдир қайғули ва ночор кўринишдаги қирғоққа келиб қолгандек бўламан, бамисли алағ-чалағ туш кўраётганга ўхшайман. Энг яхшиси, чироқни ёқиб, китоб ўқиш – боши-кети йўқ хаёлларимнинг ҳар тарафга адашиб-улоқиб кетишига йўл қўймайди. Лекин қаттиқ чарчаганим сабабли, ёрқин хотиралар уммони сари сузаман. Баъзан уларга шунчалик берилиб кетаманки, ҳатто хаёлни воқеликдан ажратолмай қоламан. Мудраб ётганим ёки идроким етмаётганидан эмас, йўқ, уйқу аралаш хотиралар гирдобига тушиб қолганим учун – бошқа сабаби йўқ. Беихтиёр илгаригидек ўнг томонга қўйилган ёстиғинг тарафга ўгириламан ва мен томонга қараб қолган жонсиз юзингга тикилиб қоламан, очиқ кўзларинг, сокин, лекин ҳар қандай ифода тарк этган маънисиз қиёфангга ва охирги нафасинг чиққунига қадар жонинг мутлақо азоб чекмагани, сўнгги лаҳзаларда ҳеч қандай қўрқув, ваҳима қийноққа солмаганидан огоҳ қилгандек ёзилган, очиқ ҳолича қолган кафтларингга кўзим тушади. Сенга узоқ тикилиб, муздек қўлларингни қўлларимга олиб, юзингни титраб-қақшаб силаб чиққандан кейин гўё соҳилда осуда дам олаётгандек ўрнимизда ётганингни сезиб қоламан, мени эса – ҳали тирик эканим учун – ўз ихтиёримсиз, розилигимсиз, аллақандай тезоб сув оқими оқизиб кетарди. Сен энди тоабад яшамайсан, мен эса бор-йўғи тирик бўлганим учун ҳали бирмунча вақт ҳаёт кечирсам керак. Ўлим бир-биримиздан умрбод жудо қилди.

Бир кам дунё

Йўлимга интизор кўзни излайман,
Ўзига чорлайди беманзил меҳр.
Дунёни саргардон бўлиб кезаман,
Кўзойнак остидан топаман охир.

Мен осмон эмасман. Тиргаксиз
Муаллақ туришим даргумон.
Унутманг сиз менга кераксиз,
Ҳаммадан ҳам кўпроқ онажон.